De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) zal vanaf 2025 gehandhaafd worden, wat een grote impact heeft op zelfstandig ondernemers in Nederland.
De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (DBA) zal vanaf 2025 gehandhaafd worden, wat een grote impact heeft op zelfstandig ondernemers in Nederland. Hoewel de Belastingdienst heeft aangegeven dat niemand zich zorgen hoeft te maken, zijn veel zelfstandigen onzeker over wat dit betekent voor hen. Ze hebben ook veel vragen en in dit artikel geven wij een antwoord op brandende vragen van zelfstandigen over de Wet DBA.
Van de interim, freelance en zzp professionals in Nederland maakt 36 procent zich zorgen over de aanstaande handhaving van de Wet DBA door de Belastingdienst. Met name zelfstandigen met een hoge omzet en kantoorfunctie vrezen dat hun huidige status onder druk zal komen te staan. Daarnaast overwegen veel ervaren ondernemers van 50+ om vervroegd met pensioen te gaan als de wet hen dwingt om op een andere manier of zelfs in loondienst verder te gaan. Jongere ondernemers kijken daarentegen juist weer naar de kansen voor ondernemen in het buitenland.
Het is nog onduidelijk wat de handhaving betekent voor veel zelfstandige professionals, met name omdat de wet- en regelgeving voortdurend verandert en er zelfs al een vervangende wet van de Wet DBA klaarligt. Hierdoor is er veel onduidelijkheid, zowel voor opdrachtgevers als voor zelfstandigen. Bijna 60 procent van de zelfstandigen verklaart ook dat een stabieler overheidsbeleid essentieel is voor het voortbestaan van het zelfstandig ondernemerschap in Nederland.
De onzekerheid van zelfstandigen over de Wet DBA en de gevolgen voor hun bedrijfsvoering uit zich in allerlei vragen. Hieronder hebben we de belangrijkste vragen op een rijtje gezet.
De Belastingdienst gebruikt diverse criteria voor het bepalen of iemand zelfstandige of schijnzelfstandige is. Je hoeft niet te voldoen aan alle criteria, maar hoe meer, hoe waarschijnlijker het is dat je veilig zit met je onderneming. De belangrijkste punten zijn:
Je hoeft dus niet te voldoen aan alle criteria om niet gezien te worden als schijnzelfstandige. De Belastingdienst kijkt namelijk naar de gehele situatie. Het is wel handig om aan zoveel mogelijk criteria te voldoen. Zorg er ook voor dat je jouw zelfstandigheid als interim, freelance of zzp professional in de praktijk kunt aantonen. Onderbouw je argumenten met documenten en feiten, zoals contracten en facturen, en wees goed voorbereid.
Je wordt niet gelijk als schijnzelfstandige gezien als je maar één opdrachtgever hebt, maar het kan wel opvallend zijn voor de Belastingdienst. Er is ook geen minimum aantal opdrachtgevers dat je moet hebben. Zorg er wel voor, als je weinig of maar één opdrachtgevers hebt, dat je aan zoveel mogelijk andere criteria voldoet. Er mag dan bijvoorbeeld geen sprake zijn van een gezagsverhouding.
De modelovereenkomsten, die goedgekeurd zijn door de Belastingdienst, zijn een middel om meer duidelijkheid te verkrijgen over de arbeidsrelatie tussen een opdrachtgever en opdrachtnemer. Ze kunnen zo schijnzelfstandigheid helpen te voorkomen. Je mag zelf beslissen of je een modelovereenkomst gebruikt. De uitvoering van de werkzaamheden is doorslaggevend voor de Belastingdienst.
De handhaving van de Belastingdienst is gebaseerd op de genoemde criteria. Als zij jou als kwaadwillend zien, kunnen ze je naheffingsaanslagen en andere correctieverplichtingen opleggen. Kwaadwillend betekent dat je opzettelijk een situatie laat ontstaan van overduidelijke schijnzelfstandigheid, omdat je weet dat er eigenlijk sprake is van een dienstbetrekking. Dit stelt de Belastingdienst vast door middel van een bedrijfsbezoek en een mogelijk vervolg bij overduidelijke onjuistheden.
Als de Belastingdienst heeft vastgesteld dat er een verkapt dienstverband is, kan een opdrachtgever verplicht worden om de verschuldigde sociale premies en loonheffingen te betalen. Er is ook een risico voor de zelfstandige in dat opdrachtgevers constructies met interim, freelance en zzp professionals mogelijk mijden uit angst voor boetes en naheffingen. Ga bij twijfels vanuit je opdrachtgever het gesprek aan om samen aan een goede overeenkomst te werken.
Als je naast je werkzaamheden als zelfstandige professional ook werk in loondienst doet, val je voor de werkzaamheden als zelfstandige alsnog onder de Wet DBA. Voor deze werkzaamheden moet je dus kunnen aantonen dat het gaat om een zakelijke arbeidsrelatie. Het is ook belangrijk om je werkzaamheden als zelfstandige en in vaste dienst goed gescheiden te houden.
De Wet DBA is van toepassing op elke zzp'er, er zijn dus geen uitzonderingen voor bepaalde beroepen en sectoren. Er zijn wel sectoren waar de Belastingdienst zich meer op zal richten in eerste instantie, omdat schijnzelfstandigheid hier meer voorkomt, zoals de zorg en de bouw.
Van je eenmanszaak een bv maken, betekent niet automatisch dat je de Wet DBA kunt ontwijken, omdat de Belastingdienst niet alleen kijkt naar de juridische vorm van je bedrijf. Echter, het kan de kans wel verkleinen dat je als schijnzelfstandige aangemerkt wordt, omdat een bv meer afstand met opdrachtgevers en meer structuur creëert.
Sinds 2016 is de Wet DBA al ingegaan, maar het werd voor een lange tijd niet gehandhaafd, wat in 2025 dus alsnog gaat gebeuren. De Wet Verduidelijking Beoordeling Arbeidsrelaties en Rechtsvermoeden (VBAR) is nu alleen nog een wetsvoorstel en zal de Wet DBA naar verwachting in 2026 vervangen. Deze wet wordt nog strikter dan de Wet DBA en geeft meer verantwoordelijkheid aan opdrachtgevers.
Ben jij een zelfstandig ondernemer of een opdrachtgever en op zoek naar de perfecte match? Meld je aan bij Bureau Ad Interim en wij helpen je snel verder.
