Van werknemer in loondienst naar zelfstandig professional gaan, is een stap die door een steeds grotere groep mensen gemaakt wordt. Zodoende neemt de groep van zzp'ers, interimmers en freelancers een steeds grotere vorm aan. Dit komt door het contrast dat er bestaat tussen een baan in loondienst en het werken als zelfstandige voor je eigen onderneming. Zelfstandige worden zien veel mensen als een keuze van vrijheid, flexibiliteit en diversiteit. Welke andere ervaringen hebben mensen die zelfstandige zijn geworden allemaal?
Nog altijd heeft het grootste deel van de Nederlandse bevolking de voorkeur voor een loopbaan in loondienst in plaats van werken als zelfstandige. De reden hiervoor is vaak baanzekerheid, zoals één op de drie werknemers in Nederland als motivatie benoemd. Hierbij ben je in dienst van één bedrijf, waarvoor je een vast salaris ontvangt.
Aan de andere kant worden zelfstandige professionals ingehuurd door bedrijven en ondernemingen om voor een bepaalde periode een taak of een aantal taken uit te voeren. De grootste verschillen tussen deze twee opties zijn:
Zelfstandige worden, vormt dus een groot contrast met werken in loondienst. Zo zijn er een aantal belangrijke ervaringen van werknemers die zelfstandige zijn geworden, welke hier voor je op een rijtje zijn gezet.
Allereerst zijn zelfstandigen gelukkiger met hun werksituaties dan mensen die in loondienst werken. Zo beoordelen zij hun werksituatie met een 7,8 op een schaal van tien tegenover een 7,4 voor werknemers in loondienst. Daarbij is het aantal extreem tevreden zelfstandigen die een negen of tien toekennen wel 83 procent hoger dan bij vaste werknemers.
Hierbij zijn vooral de fulltime zelfstandigen het meest gelukkig met hun situatie. Zelfstandigen geven aan vaak dagelijks plezier te hebben in hun werk en zijn hierbij erg bevlogen. Dit houdt verband met het lage stressniveau van mensen die zelfstandige zijn, aangezien slechts negentien procent van de mensen in deze groep stress ervaart tegenover 38 procent van de fulltime werknemers. Dit betekent dat zelfstandigen bijna twee keer zo weinig stress ervaren als mensen die in loondienst bij een bedrijf werken.
Mensen kiezen er niet voor niets voor om zelfstandige te worden. Veelal is deze keuze te wijten aan het najagen van dromen en het maken van eigen keuzes op werkgebied. Dit blijkt ook uit de cijfers, aangezien veel zelfstandigen het zelfstandig ondernemerschap aan zouden bevelen aan anderen. Ze zeggen daarnaast vaker dat zij hun absolute droom beleven dan fulltime werknemers, namelijk 55 procent tegenover 32 procent.
Binnen de groep van zzp'ers, interimmers en freelancers wordt veel geluk ervaren doordat zij erg trots zijn op hun werk. Wel 86 procent beaamt dit namelijk tegenover 73 procent van de fulltime werknemers. Anders dan fulltimers in loondienst zien zelfstandigen hun baan niet als een noodzakelijk kwaad om een bestaan te kunnen onderhouden, maar juist als een middel om hun passie te uiten. Tevens zien zij er niet tegenop om weer aan het werk te moeten na bijvoorbeeld een vakantie of weekend. Zelfstandigen dragen juist graag hun vak uit en hebben door deze trots geen moeite om aan de slag te gaan.
Het leven van een zelfstandige is daarentegen niet zorgeloos door het ontbreken van vaste inkomsten, wachttijden tussen verschillende opdrachten en andere stressvolle ontwikkelingen. Toch wint de trots van deze groep ondernemers het van de zorgen die zich voordoen. Zelf je eigen opdrachten bepalen, hier direct resultaat van zien en vrij opereren in een organisatie zorgen ervoor dat zelfstandigen boven alle zorgen trots blijven op hun zelfstandige bestaan.
Vrijheid en flexibiliteit worden als dé drijfveren gezien van het kiezen voor een zelfstandig bestaan. Immers ben je je eigen baas en dit zorgt ervoor dat veel zelfstandigen niet snel meer omschakelen naar werken in loondienst. Zo beweert 97 procent van de zelfstandigen dat zij in de toekomst waarschijnlijk zelfstandige ondernemer zullen blijven. Zo kunnen zij de liefde voor hun vak op hun eigen manier vormgeven. In aanvulling hierop heeft een derde van de fulltime werknemers wel eens overwogen om zelfstandige te worden.
Niet alleen zijn zelfstandigen niet meer afhankelijk van een werkgever die hun taken en werkzaamheden vaststelt, ook zijn ze niet afhankelijk van één opdrachtgever of type werkzaamheden. Immers kunnen zelfstandigen zelf bepalen welke opdrachten ze wel en niet aannemen en dus hoe divers hun taken eruitzien. Deze autonomie en onafhankelijkheid ervaren zelfstandigen als een hele fijne eigenschap van het zelfstandig ondernemerschap.
Het blijkt dat het voor werknemers in loondienst moeilijk is om zelfstandige te worden. Dit komt doordat vaste patronen, zoals vaste taken, een standaard werkomgeving en een vast maandelijks inkomen vervallen en plaatsmaken voor een nieuwe, onzekere wereld. Zelfstandig ondernemen, betekent wendbaar en onafhankelijk zijn. Het hebben van veel vrijheid en flexibiliteit zorgen ervoor dat je je werk zelf kunt invullen, maar betekenen ook dat je de kosten en lasten zelf moet dragen. Zodoende is het loskomen van een vast dienstverband een lastige stap in iemand zijn of haar loopbaan.
Aan de andere kant is het een stuk minder ingrijpend om terug te gaan naar werken in loondienst. Dit komt niet doordat je zo teruggaat naar het oude, bekende terrein, maar doordat je als zelfstandige veel ervaringen hebt opgedaan. De ervaringen die bij zelfstandigheid horen maken mensen namelijk wendbaarder, waardoor zij zich gemakkelijker aan kunnen passen aan een nieuwe omgeving.
Het is dus een grote stap om zelfstandige ondernemer te worden en het is ook belangrijk om sommige eigenschappen in huis te hebben voor je deze keuze maakt. Toch zijn veel onderdelen van zelfstandig ondernemerschap aan te leren. Je kunt bijvoorbeeld werken aan het verkrijgen van een specifieke expertise door bij te leren en door middel van netwerk evenementen kun je een relevant netwerk opbouwen. Ook door vallen en opstaan, kun je je gaandeweg steeds beter ontwikkelen als zelfstandige ondernemer.
Om niet gelijk in het diepe te springen, kiezen veel mensen er tegenwoordig voor om parttime ondernemer te worden. Door werken als zelfstandige te combineren met een baan in loondienst behoud je een zeker vangnet en kun je jezelf tegelijkertijd verder ontwikkelen als zelfstandige professional. Van de 1,3 miljoen zzp'ers die er in 2018 waren, hadden namelijk ongeveer 230.000 mensen daarnaast ook een baan in loondienst. De combinatie tussen zelfstandig en in loondienst werken wordt hierbij gezien als een manier om de absolute droombaan te realiseren. Een aantal feiten over combinatie zzp-werknemers zijn:
Wanneer men eenmaal heeft gekozen om zelfstandige ondernemer te zijn, zijn zij niet snel geneigd om terug te keren naar een baan in loondienst, ondanks de plotselinge veranderingen die zich kunnen voordoen. Zelfs mensen die onvrijwillig zelfstandige zijn geworden, ervaren meer voordelen aan zelfstandig ondernemerschap na verloop van tijd. Het is altijd mogelijk om terug te keren naar een vast dienstverband voor zelfstandige ondernemers, maar de drang om dit te doen is erg klein.
Een zelfstandige professional worden, is een ingrijpende beslissing die erg afwijkt van een vast dienstverband. Je hebt veel vrijheid, autonomie en onafhankelijkheid, waarbij je zelf bepaalt welke opdrachten je aanneemt. Echter, het betekent ook dat je zelf verantwoordelijk bent voor het dragen van de kosten en lasten, zoals het opbouwen van een pensioen en het bekostigen van arbeidsongeschiktheid. Ook krijg je niet doorbetaald tijdens vakanties en ben je niet verzekerd van een uitkering indien je werkloos raakt.
Toch blijkt uit de ervaringen van zelfstandigen dat zij overwegend gelukkiger zijn dan mensen in loondienst. Het werk dat zij verrichten als zelfstandige ondernemer ervaren zij als hun droombaan, waarbij ze trots zijn op hun werk en hun situatie, ondanks dat het zelfstandig ondernemerschap ook veel zorgen met zich meebrengt. Het is toch een grote stap om zelfstandige te worden, wat gepaard gaat met allerlei uitdagingen. Echter, gaandeweg kun je veel dingen leren om een goede zelfstandige ondernemer te worden. Dit zorgt ervoor dat zelfstandigen maar zelden de drang voelen om weer te kiezen voor een vast dienstverband.
