Het toelatingsstelsel, oftewel de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta), die vanaf 2026 ingaat, dient de betrouwbaarheid en kwaliteit van bemiddelings- en uitzendbureaus te waarborgen.
Het toelatingsstelsel, oftewel de Wet toelating terbeschikkingstelling van arbeidskrachten (Wtta), die vanaf 2026 ingaat, dient de betrouwbaarheid en kwaliteit van bemiddelings- en uitzendbureaus te waarborgen. Zo mogen alleen organisaties in de markt opereren die aan strikte eisen voldoen en wordt schijnzelfstandigheid tegengegaan. Echter, er zijn nog diverse onduidelijkheden over de reikwijdte van deze wet, bijvoorbeeld bij het inzetten van interim, freelance en zzp professionals. Wat is de impact van het toelatingsstelsel op deze arbeidsgroep en wat zijn de gevolgen?
Het toelatingsstelsel, de Wtta, is ontwikkeld om de betrouwbaarheid en kwaliteit van uitzenders van arbeidskrachten in de markt te waarborgen. Vanaf 1 januari 2026 moet de nieuwe wet ingaan. Het doel van het stelsel is om een eerlijker en transparanter speelveld te creëren, waarin alleen organisaties opereren die aan strikte voorwaarden voldoen. Door het toelatingsstelsel mogen alleen nog toegelaten uitleners arbeidskrachten beschikbaar stellen.
De reden achter de Wtta is dat er steeds meer uitzendbureaus actief zijn die zich niet aan de regels houden en misbruik maken van kwetsbare arbeidskrachten, zoals arbeidsmigranten. Dit leidt tot veel schijnzelfstandigheid, waarbij arbeidskrachten onderbetaald worden. Om deze groep te beschermen, is het nieuwe toelatingsstelsel ontworpen, onder andere naar aanleiding van aanbevelingen van het Aanjaagteam Bescherming Arbeidsmigranten.
Om tot het toelatingsstelsel toegelaten te worden, moet een uitlener aan een aantal voorwaarden voldoen:
De Arbeidsinspectie zal streng toezien op de handhaving op het toelatingsstelsel, die wordt gebaseerd op omstandigheden en feiten uit de praktijk. Hierbij zullen inspecteurs ter plekke de werkzaamheden analyseren en bij onduidelijkheden of twijfels kunnen er forse boetes volgen, tot wel 90.000 euro per overtreding. Het is dus belangrijk dat uitleners per 1 januari 2026 hun zaakjes op orde hebben. Bovendien moeten alle betrokken partijen, zoals opdrachtgevers en zelfstandige professionals, op de hoogte zijn van de regels om schijnconstructies te voorkomen. Wat betekent dit precies voor opdrachtgevers en zelfstandigen?
Niet alleen uitleners komen onder streng toezicht te staan met de Wtta, ook inleners en opdrachtgevers moeten zich aan de regels houden. Schijnconstructies met tijdelijke arbeidskrachten, zoals interim, freelance en zzp professionals, waarbij onder toezicht van een opdrachtgever gewerkt wordt, vallen namelijk ook onder de regeling. Zodoende is de impact van het toelatingsstelsel ook groot op de opdrachtgevers van ingehuurde professionals. Zij moeten controleren of de uitzendbureaus waarmee ze werken onder het toelatingsstelsel toegelaten zijn. Daarnaast moeten opdrachtgevers er rekening mee houden dat ingehuurd personeel mogelijk wegvalt als de uitlener niet aan de Wtta voldoet. Hierdoor kunnen bezettingsproblemen ontstaan.
De Wtta heeft ook impact op zelfstandigen, aangezien de wet voor alle arbeidskrachten geldt die voor arbeid ter beschikking worden gesteld. Veel zelfstandigen komen aan opdrachten via een bemiddelaar of uitzender, die zelfstandigen in een keten aanbiedt. Hierbij is het belangrijk dat de keten transparant is. Als er sprake is van Terbeschikkingstelling van Arbeid (TBA) onder toezicht en leiding van een opdrachtgever wordt dit met de Wtta als schijnzelfstandigheid gezien en kan deze overeenkomst dus niet meer. Hierdoor worden veel zelfstandigen echter over één kam geschoren, wat uitdagingen met zich meebrengt voor inspecteurs en zelfstandigen.
Het toelatingsstelsel heeft een aantal neveneffecten. Er ontstaat zo bijvoorbeeld een verschuiving in arbeidsrelaties. Veel zelfstandigen zullen niet meer op dezelfde manier onder het toelatingsstelsel kunnen werken en worden verplicht om weer in dienstverband te werken. Er zullen tevens partijen zijn die met creatieve oplossingen komen om onder de wet uit te komen, zoals via contracteren. Als in een contract staat dat de regie en de risico's bij de zelfstandige rusten, hoeft de uitlener niet binnen het toelatingsstelsel te vallen. In dit geval is het moeilijk om schijnzelfstandigheid via inspecties te bewijzen. Met name de agrarische sector, bouw en schoonmaakbranche zijn hier gevoelig voor.
Bemiddelaars en uitzendbureaus die een SNA-keurmerk hebben, en dus voldoen aan de Arbeidsnormen, kunnen op deze manier aantonen dat ze voldoen aan de fiscale verplichtingen en betrouwbaar zijn. Als ze daarnaast bij de ingang van het toelatingsstelsel kunnen laten zien dat ze minstens vier jaar arbeidskrachten beschikbaar hebben gesteld, en dus opgenomen zijn in het handelsregister, hoeven ze geen borgsom te betalen. Desalniettemin zijn er van de 20.000 uitzendbureaus in Nederland slechts 4.000 voorzien van een SNA-keurmerk. Zodoende zal inspectiecapaciteit tevens een knelpunt worden bij de ingang van de Wtta.
Uitleners met een SNA-keurmerk zullen vrij eenvoudig toegelaten worden tot het toelatingsstelsel, maar veel bedrijven voldoen hier nog niet aan. Het is dus belangrijk om zo snel mogelijk dit keurmerk te bemachtigen, wat een lang traject met diverse actiepunten kan zijn. Een ander effect van de Wtta is dat uitleners en inleners meer zullen moeten samenwerken. Door elkaar te ondersteunen bij de verplichtingen kunnen commerciële kansen gegrepen worden. Bovendien moet de hele keten van zelfstandigen, opdrachtgevers en uitzenders zich bewust worden van de contractvormen bij het inhuren van flexibele arbeidskrachten. Zo worden fouten en hoge boetes voorkomen, en kunnen succesvolle samenwerkingen blijven bestaan.
Ben jij een opdrachtgever en op zoek naar de perfecte zelfstandige professional voor een tijdelijke functie? Meld je bij ons aan en wij helpen je snel en adequaat verder. Of stuur je cv op als interim, freelance of zzp professional op zoek naar een nieuwe uitdaging. Dan maken wij bij Bureau Ad Interim de ideale match tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
