Een klassieke baas drukt vanuit een duidelijke hiërarchie zijn ideeën door in het bedrijf, waarbij iedereen hem of haar gehoorzaamt en niet tegenspreekt. Tegenwoordig wordt dit soort leiderschap steeds meer vervangen door modern leiderschap, wat inhoudt dat bedrijven en organisaties geleid worden door iemand die zich naast zijn of haar medewerkers bevindt, en niet erboven.
Moderne leiders staan niet boven maar naast hun medewerkers is het motto dat tegenwoordig heerst in de bedrijvenwereld, zeker door het grote personeelstekort. Er is namelijk geen enkele branche meer waar geen tekort aan personeel heerst, wat de bedrijfsvoering hindert. Bijna de helft van de ondernemers geeft aan dat een personeelstekort hun grootste belemmering is.
Het is dus belangrijk om personeel te behouden, aangezien veel bedrijven om de kracht van mensen draaien. Een manier om dit goed aan te pakken, is via modern leiderschap. Wat is dit precies en hoe verschilt het van klassiek leiderschap? En wat kenmerkt modern leiderschap, waardoor een bedrijf optimaal kan functioneren?
Klassiek leiderschap omvat het beïnvloeden van anderen om hen werk te laten verrichten dat zij niet uit zichzelf zouden doen. Hierbij kunnen klassieke leiders sancties gebruiken om de gewenste uitkomsten te verkrijgen. Een belangrijk kenmerk van dit type leiderschap is macht, wat gebruikt wordt om medewerkers dingen te laten uitvoeren. Op deze manier kunnen de beoogde resultaten bereikt worden. Overigens nemen klassieke leiders alleen beslissingen, welke opgevolgd dienen te worden door de medewerkers van het bedrijf.
Het is belangrijk dat een leider gezag heeft over zijn of haar medewerkers, wat niet in nauw verband staat met macht. Het ontbreekt zodoende ook vaak aan gezag en respect op de werkvloer, waarbij slechts 25 procent van de medewerkers aangeeft gezag te hebben voor zijn of haar leidinggevende. Weinig gezag zorgt ervoor dat medewerkers minder goed presteren, wat leidt tot slechtere bedrijfsresultaten.
Daarom is de moderne leider, ook wel inclusieve leider genoemd, steeds populairder. De moderne professional luistert niet meer naar een dominante baas die zelfstandig alle beslissingen neemt en vervolgens nauwgezet controle uitoefent op de uitvoering. In plaats daarvan zoeken medewerkers tegenwoordig naar een inspirerende relatie met hun leider, waarbij ze meer verantwoordelijkheid krijgen en het initiatief mogen nemen.
Dit leiderschap richt zich op het benutten van verschillen in een organisatie, waarbij diversiteit een belangrijke bron is voor een hoger presteren. Moderne leiders zijn zichtbaar en betrekken medewerkers bij het hele proces. Ook zijn ze nieuwsgierig in anderen en maken ze anderen op hun beurt nieuwsgierig naar hen. Al met al zorgt een moderne, inclusieve leider voor de volgende zaken:
Het zijn van een moderne, inclusieve leider kan dus vele voordelen hebben. Welke elf kenmerken maken precies een moderne leider?
Deze nieuwe aanpak vergt ten eerste transparantie van een leidinggevende. De nieuwe generatie vindt namelijk dat zij overal over mee moeten kunnen denken, ze zijn mondig en verwachten dat zij over alle details en ontwikkelingen van het beleid op de hoogte gehouden worden. Vrijheid is iets wat hiermee samenhangt, aangezien transparantie leidt tot de vrijheid om zelf iets in te brengen als medewerker. De moderne medewerker wil dus impact kunnen maken in een bedrijf. Tevens moet het duidelijk zijn waarom er verschillen zijn tussen verantwoordelijkheden en salarissen tussen verschillende teamleden. Als medewerkers duidelijk gemaakt wordt waar, waarom en hoe ze ergens voor werken, zijn ze meer bereid een leider te volgen.
Moderne leiders staan niet boven maar naast hun medewerkers, wat betekent dat ze elke dag het respect van hun teamleden moeten verdienen. Dit kan door goed naar hen te luisteren en hun mening serieus te nemen. Hiervoor is een empathisch vermogen erg belangrijk, waarbij het beleid aangepast moet worden naar de specifieke behoeften van medewerkers. Daarentegen moeten de resultaten niet uit het oog verloren worden, het betekent enkel dat medewerkers niet alleen op resultaten moeten worden afgerekend.
Een goede leidinggevende heeft een menselijke benadering en probeert altijd te achterhalen wat iemand persoonlijk drijft, motiveert en stimuleert. Dit helpt medewerkers, maar ook het bedrijf zelf, doordat medewerkers meer kennis vergaren over producten en diensten en beter in staat zijn om hun talenten efficiënt in te zetten. Ook bezitten medewerkers kennis die een leidinggevende misschien mist, waarbij een menselijke benadering voor het delen van deze kennis zorgt. Zo wordt namelijk een open organisatiestructuur gegenereerd.
Modern leiderschap gaat steeds meer voor het hebben van macht, zeker nu personeel overal nodig is. Als leidinggevende doe je er je voordeel mee om mensen te inspireren, omdat ze je zo vrijwillig volgen. De huidige generatie laat zich niet meer in een hiërarchie persen en wil juist een leider die elke dag goed leiderschap kan waarmaken. De leider zelf doet er zodoende net zoveel toe als de functie.
Het top-down model, zoals het klassieke model ook genoemd wordt, is inefficiënt. Leiders hadden vroeger overwicht doordat zij de meeste kennis hadden en de beste toegang hiertoe. Tegenwoordig is kennis echter veel toegankelijker, bijvoorbeeld door het internet, waardoor een moderne leider zich alleen onderscheidt door de snelheid waarmee hij of zij kennis verwerft en gebruikt. Daarom is het tegenwoordig ook belangrijk om kennis toe te kunnen passen op een specifieke situatie, waarvoor flexibiliteit en een praktisch inzicht vereist zijn. Tevens moeten leiders blijven doorleren om te kunnen voldoen aan de steeds veranderende situatie binnen een bedrijf en branche.
Van de nieuwe generatie leiders wordt meer gevraagd, waardoor het leiderschap breder wordt, meer facetten kent en uit andere bronnen voortkomt. Een sleutelvaardigheid hierbij is het aangaan van sterke relaties die niet gebaseerd zijn op macht. Dit wordt omvat in de term netwerken, wat voor iedere leider een noodzakelijke bezigheid is. Al met al was leiderschap vroeger verticaal, terwijl het tegenwoordig horizontaal is.
Succesvolle managers en leidinggevenden zijn verbinders binnen hun bedrijf. Dit gebeurt zowel binnen een team van medewerkers als met het bedrijf en externe relaties en belanghebbenden. Hierbij moet de leider zichzelf niet uitsluiten, hij of zij dient de schakel te vormen tussen verschillende stakeholders om een goed functioneren te stimuleren en behouden.
Elk teamlid moet zich op zijn of haar gemak voelen, maar resultaten moet een leider niet uit het oog verliezen, hier draait het immers allemaal om. Als moderne leider kun je snel schakelen, makkelijk verbindingen leggen tussen verschillende betrokkenen, informatie sneller en beter verwerken en onophoudelijk blijven leren. Ook verzamelt zo'n soort leider de beste mensen om zich heen en is hij of zij niet bang voor argumenten. Door hard en niet terughoudend te zijn, kun je de juiste resultaten behalen en iedereen tevreden stellen.
Vroeger waren een mooie auto, aanzienlijk salaris en hoge status genoeg motivatie om in een hiërarchische, statische organisatie overzicht en aanzien te verwerven. Tegenwoordig is dit echter niet meer genoeg, doordat macht noch een middel noch een doel meer is. De persoonlijkheid van een leider is namelijk steeds belangrijker, waarbij iedereen hele diverse, persoonlijke drijfveren kan hebben. Daardoor is het benadrukken van andere drijfveren naar medewerkers toe heel belangrijk om hen van je bekwaamheid als leider te overtuigen.
Moderne leiders kunnen best vaak tegenspraak verwachten en moeten hier op een goede, professionele manier mee omgaan. Dit komt niet altijd vanzelf, waardoor feedback op een goede manier georganiseerd moet worden worden. Laat zien dat je de mening van medewerkers wilt horen door hen te vragen om feedback, waardoor je jezelf steeds kan blijven verbeteren. Als je nauwelijks tegengesproken wordt, denk je misschien dat alles heel goed gaat, terwijl er altijd mensen zijn die zich niet zomaar zullen uitspreken. Zorg er tevens voor dat je altijd iemand hebt om mee te sparren, zodat het ook niet overkomt alsof je alle beslissingen zelf neemt.
Als laatste kenmerk van een moderne, inclusieve leider moet er continu gewerkt worden aan een gezonde balans. Er kunnen op privé of zakelijk gebied veranderingen optreden, waardoor je leiderschap wellicht uit evenwicht raakt. Het is hierbij essentieel om de balans terug te vinden en te behouden, zodat je ook steviger in je positie op de werkvloer staat. Door een goede balans tussen privé en werk sta je positiever in het leven en ben je beter in staat medewerkers te motiveren. Op deze manier is iedereen bereid om hard voor je te werken, zodat elke schakel in een bedrijf tevreden gesteld kan worden.
