Om schijnzelfstandigheid onder zelfstandige professionals aan te pakken, is het kabinet al een lange tijd bezig met het verscherpen van de zzp-regels.
Om schijnzelfstandigheid onder zelfstandige professionals aan te pakken, is het kabinet al een lange tijd bezig met het verscherpen van de zzp-regels. Met name in de publieke sector is een belangrijk punt op de politieke agenda het verminderen van de inzet van zzp'ers, bijvoorbeeld door middel van de handhaving van de Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA). Ook in de zorgsector spelen zelfstandig ondernemers een belangrijke rol om de druk op de zorg te verlagen. Veel van hen willen niet zomaar in vaste dienst. Zodoende verwachten experts dat de nieuwe zzp-regels een groot probleem gaan worden voor de continuïteit en kwaliteit van de zorg.
Zelfstandige professionals spelen een grote rol in de zorgsector, aangezien in deze sector ruim 178.000 zelfstandigen werkzaam zijn, waarvan de meesten als zzp'er. De grootste reden voor het zelfstandig ondernemerschap in de zorg is zelf bepalen hoeveel en wanneer iemand werkt. Door dit grote aandeel waren er gesprekken tussen Brancheorganisaties Zorg (BoZ) en het ministerie van VWS, Financiën en SZW over mogelijke aparte regels voor de inhuur van zzp'ers in de zorg. Desalniettemin zijn deze vastgelopen en komen er dus geen aparte regels. Het is echter wel belangrijk om meer duidelijkheid te bieden aan zelfstandigen en werkgevers in de zorgsector om tot werkbare oplossingen te komen.
Op 6 juli 2024 kwamen bewindspersonen van verschillende ministeries, de Belastingdienst en zes brancheorganisatie nog samen om een intentieverklaring te tekenen. Dit ging over het reguleren van de inzet van zelfstandigen in de zorg en bevatte afspraken op basis van het Integraal Zorgakkoord (IZA) en de plannen voor een Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ). Het IZA bevat ook aanbevelingen voor de verbetering van werkgeverschap in de zorg, wat moest leiden tot een Fiscaal Kader Zorg en sectorspecifieke regels. Deze sectorspecifieke regels zijn er uiteindelijk niet gekomen, vermoedelijk omdat de Belastingdienst niets zag in aparte regels die de handhaving op schijnzelfstandigheid nog complexer zouden maken.
Door werknemers in loondienst de voorkeur te geven binnen de zorg hoopt het kabinet een overstap naar een vast dienstverband te stimuleren onder zelfstandig ondernemers. Desalniettemin staat slechts een kwart van de interim, freelance en zzp professionals in de zorg hiervoor open. Daarom is het belangrijk dat er ook naar werkgeverschap gekeken wordt en het behoud van personeel, zowel mensen in loondienst als zelfstandigen. Per 1 januari 2025 zal de Belastingdienst de controle en handhaving op schijnzelfstandigheid flink opvoeren, waardoor een groot deel van de zelfstandige zorgprofessionals de zorg mogelijk gaat verlaten.
De lijn tussen een flexibel dienstverband en vertrekken uit de zorg is dus erg dun, zeker als de handhaving op schijnzelfstandigheid doorgaat zoals deze nu gepland is. Dit heeft grote gevolgen voor de continuïteit van de zorg. Immers zijn veel zorgorganisaties afhankelijk geworden van de bijna 200.000 interim, freelance en zzp professionals in de zorg. Als zij hen niet zomaar meer kunnen inhuren, en veel zelfstandigen de zorg verlaten, heeft dit gevolgen voor patiënten en cliënten. Er zal een flink tekort aan personeel ontstaan en zorgorganisaties staan voor een vreselijk dilemma: geen zelfstandigen meer inzetten met grote gevolgen voor de kwaliteit van de zorgverlening, of wel zelfstandigen blijven inhuren en daarmee fikse boetes riskeren van de Belastingdienst.
Wanneer zelfstandige zorgprofessionals gedwongen worden om naar dienstverband over te stappen, leek in eerste instantie werken in dienstverband via een uitzendbureau een goed alternatief. In een onderzoek naar de interesse voor uitzenden onder zelfstandigen bleek echter dat slechts 1 op de 50 zelfstandigen in de zorg hiervoor openstaat. Dat betekent dat een groot deel van de zelfstandige zorgprofessionals niet voor werken bij een uitzendbureau zou kiezen. Daarmee lijkt een uitzendcontract niet een optimaal alternatief te zijn voor het zelfstandig ondernemerschap in de zorg. Ondanks dat deze constructie meer flexibiliteit en vrijheid van werken biedt, blijft uitstroom uit de zorgsector voor het grootste deel van de zelfstandig ondernemers de logische keuze bij gedwongen dienstverband.
Experts pleiten voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden in de zorg om het voor de grote groep interimmers, freelancers en zzp'ers aantrekkelijk te maken om in vaste dienst te werken. De werkomstandigheden in dienstverband wegen nu niet op tegen de arbeidsvoorwaarden, waardoor het moeilijk is voor zorgorganisaties om werkenden bij zich te houden. Wellicht is het mogelijk om afspraken te maken voor het behoud van zelfstandige zorgprofessionals, want de noodzaak is enorm groot. Immers zijn er nu al 60.000 openstaande vacatures in de zorg en dit worden er alleen maar meer als er ook nog heel veel zelfstandigen wegvallen.
Daarnaast is het belangrijk dat de werkende centraal komt te staan in plaats van vasthouden aan traditionele dienstverbanden. Werkgeluk voor zorgprofessionals is het allerbelangrijkste om het arbeidspotentieel in de zorg optimaal te benutten en zorgprofessionals efficiënt in te zetten en te behouden. Hierdoor kan uiteindelijk de continuïteit van de zorg gewaarborgd blijven. Daarom is het belangrijk voor de overheid, de Belastingdienst, brancheverenigingen en zorgorganisaties om samen te kijken naar een oplossing die de wensen van arbeidskrachten in acht neemt.
Zo kan een passend antwoord geformuleerd worden op de vraag naar flexibel, ondernemend werken binnen de zorgsector. Het simpelweg afschalen van personeel dat niet in loondienst is, is namelijk niet mogelijk in combinatie met de vele openstaande vacatures en het hoge ziekteverzuim onder zorgprofessionals. Het tekort aan zorgpersoneel is te schrijnend en zelfstandige zorgprofessionals zijn broodnodig om de continuïteit en kwaliteit van de zorg te waarborgen.
Ben jij een zelfstandige zorgprofessional, zoals een interim, freelance of zzp ondernemer, en nog op zoek naar een nieuwe uitdaging in de zorg? Upload je cv en wij helpen je snel verder. Of ben je juist een opdrachtgever in de zorgsector en op zoek naar de ideale zelfstandige professional in de zorg om het gat op de werkvloer op te vullen? Meld je aan bij Bureau Ad Interim en wij maken de perfecte match.
