Hoewel Nederland erg vooruitstrevend is in een gelijke werkverdeling tussen mannen en vrouwen, heerst het denkbeeld nog altijd dat aanstaande moeders minder gaan werken dan aanstaande vaders, ook bij zelfstandig ondernemers.
Hoewel Nederland erg vooruitstrevend is in een gelijke werkverdeling tussen mannen en vrouwen, heerst het denkbeeld nog altijd dat aanstaande moeders minder gaan werken dan aanstaande vaders, ook bij zelfstandig ondernemers. Toch bewijzen veel moeders in Nederland dat het moederschap en ondernemerschap goed te combineren zijn, waarbij veel flexibiliteit verkregen wordt. Daartegenover kunnen een verstoorde werk-privébalans en kinderopvang struikelblokken vormen, en kiezen sommige ondernemers ervoor om later kinderen te krijgen. Hoe zit het precies met moeders die ook zelfstandig ondernemers zijn en hoe ervaren zij deze combinatie?
Binnen de samenleving bestaat er nog steeds een verwachtingspatroon ten opzichte van moeders als hoofdverantwoordelijke voor de zorg voor kinderen. Hierbij gaan mensen er vaak van uit dat moeders minder gaan werken om te zorgen voor hun kind(eren), terwijl dit niet van vaders verwacht wordt. Dit merkt maar liefst 9 op de 10 ondervraagde moeders in een onderzoek van Knab. Door dit stereotype kan er extra druk op ondernemende moeders komen te liggen en een ongelijke verdeling van zorgtaken ontstaat binnen huishoudens.
Daarentegen zijn er steeds meer vrouwen die in hun eigen levensonderhoud kunnen voorzien en dus economisch zelfstandig zijn. Economisch zelfstandig betekent een inkomen verdienen van minimaal het bijstandsniveau van een alleenstaande. Dit aandeel is ook flink gestegen, waarbij 66 procent van de werkende vrouwen in 2021 economisch zelfstandig was. Overigens vinden vrouwen het ook belangrijk om financieel onafhankelijk te zijn.
Net zoals er regelingen zijn voor zwangere vrouwen die in loondienst werken, is er ook een regeling voor zwangere zelfstandig ondernemers. Zij kunnen namelijk een uitkering krijgen rondom de geboorte van hun kind. Toch zijn veel ondernemers niet van deze regeling op de hoogte, aangezien 54 procent van de vrouwen en 70 procent van de mannen die een kinderwens heeft de ZEZ-uitkering niet kent. De uitkering kan aangevraagd worden via het UWV en houdt in dat zelfstandig ondernemers rond de geboorte van hun kind voor minimaal zestien weken een uitkering krijgen ter hoogte van het minimumloon.
Een groot deel van de zwangere zelfstandigen vreest opdrachtgevers of opdrachten te verliezen of mislopen door de zwangerschap en het aanstaande moederschap. Toch blijkt dit in de praktijk niet veel voor te komen en blijven opdrachten niet uit door het moederschap. Het is wel belangrijk om goede afspraken te maken met terugkerende opdrachtgevers, waardoor beide partijen weten wat ze te wachten staat.
Een groot voordeel van het ondernemerschap voor ondernemende moeders is de flexibiliteit en vrijheid om zelf werkzaamheden in te delen. Gemiddeld besteden vrouwelijke zelfstandig ondernemers wekelijks 32 uur aan hun onderneming, waarbij ze hun werktijden zelf kunnen bepalen en goed kunnen combineren met de zorg voor hun kinderen. Zo kunnen ze aanwezig zijn bij de belangrijke momenten in het leven van hun kind zonder hier gelijk verlof voor aan te moeten vragen.
Daarnaast halen veel moeders veel voldoening uit het runnen van een eigen onderneming, en hun werkplezier draagt zo ook bij aan de band met hun kind. Door iets te doen wat zij leuk vinden, zijn zij blijer en ook een gelukkigere moeder voor hun kinderen. Maar liefst 82 procent van de zelfstandige moeders zegt dat het hebben van een eigen onderneming een positief effect heeft op de band met hun kind.
Aan de andere kant zijn er ook uitdagingen verbonden aan de combinatie van moederschap en zelfstandig ondernemerschap.
De grote mate van vrijheid en flexibiliteit brengt ook bepaalde verwachtingen in de omgeving met zich mee. Zo gaan scholen en kinderopvang er snel van uit dat ondernemende moeders hun kind op elk moment op kunnen halen, bijvoorbeeld als hij of zij ziek is. Ook begrijpen kinderen zelf niet altijd wanneer hun moeder wel en niet werkt. Als zij thuiswerken, kan het moeilijk zijn om aan kinderen duidelijk te maken dat zij even niet beschikbaar zijn. Daarnaast wordt er wel eens de avonden of weekenden gewerkt, wat eveneens moeilijk te begrijpen kan zijn voor kinderen.
Een andere uitdaging voor ondernemende moeders is het werk loslaten, waardoor er een verstoorde werk-privébalans kan ontstaan, wat 65 procent aangeeft. Doordat privé en werk gemakkelijk in elkaar overlopen, kan het soms ook lastig zijn voor hen om zich volledig op hun kinderen te richten.
Van de ondernemende moeders vindt 63 procent dat kinderopvang niet goed afgestemd is op hun behoefte als ondernemer. Ze geven bijvoorbeeld aan dat ze te lang van tevoren vaste dagen moeten kiezen voor de kinderopvang, terwijl hun opdrachten en werkdagen erg kunnen verschillen. Er zijn ook moeders die aangeven dat ze moeilijk of zelfs geen kinderopvangtoeslag konden krijgen doordat ze zelfstandig ondernemer zijn.
Er zijn ook vrouwen die door het zelfstandig ondernemerschap later beginnen aan kinderen. Dit is toepasbaar op 3 op de 10 vrouwelijke interim, freelance en zzp professionals van onder de 40 jaar. Dit komt doordat ze eerst hun energie in hun eigen onderneming willen steken, maar ook door angst om vaste opdrachten en opdrachtgevers kwijt te raken als ze minder gaan werken rondom de geboorte van hun kind. Hoewel dit in de praktijk helemaal niet vaak een probleem blijkt te zijn, heerst dit beeld er nog wel. Daarnaast zijn er ook vrouwen die niet willen inleveren op hun werk en onderneming, omdat dit hen veel voldoening geeft. Zodoende kan het lastig zijn om hier (tijdelijk) wat meer afstand van te doen.
Desalniettemin bewijst een groot deel van de vrouwelijke zelfstandigen dat het moederschap en ondernemerschap goed gecombineerd kunnen worden, en dat deze combinatie veel vrijheid en flexibiliteit kan geven om een goede band op te bouwen met hun kinderen.
Ben jij een interim, freelance of zzp moeder (of vader) en op zoek naar een nieuwe uitdaging? Stuur je cv op naar Bureau Ad Interim en wij zoeken voor jou de ideale opdrachtgever. Of meld je aan als opdrachtgever en wij helpen je met een match.
