Professional nodig? Wij zijn in heel Nederland actief en zijn niet regio gebonden.

Hoe zit het met zelfstandig ondernemerschap in ontwikkelingslanden?

  • Home
  • Blogs
  • Hoe zit het met zelfstandig ondernemerschap in ontwikkelingslanden?

30 oktober 2023

Wat betreft zelfstandig ondernemerschap wordt er vaak gekeken naar ontwikkelde, Westerse landen, zoals Europese en Noord-Amerikaanse landen en Australië en Japan.

Hoe zit het met zelfstandig ondernemerschap in ontwikkelingslanden?

Wat betreft zelfstandig ondernemerschap wordt er vaak gekeken naar ontwikkelde, Westerse landen, zoals Europese en Noord-Amerikaanse landen en Australië en Japan. Echter, hoe zit het met de interim, freelance en zzp markt in ontwikkelingslanden, bijvoorbeeld in Afrika? Immers is ondernemen een wereldwijd fenomeen en ook in ontwikkelingslanden is er sprake van zelfstandige ondernemers, zowel binnenlandse als buitenlandse professionals.

De potentie van de freelancesector in Afrika

Freelancen wordt vaak als het domein van Noord-Amerika en Europa gezien, maar is desalniettemin een wereldwijd fenomeen en ook in ontwikkelingslanden is dit een groeiende sector. Er is bijvoorbeeld gebleken dat ongeveer tien procent van de freelancers wereldwijd uit Afrika komt. In ontwikkelde landen, zoals Nederland, wordt de keuze voor het zelfstandig ondernemerschap vaak gebaseerd op meer flexibiliteit en autonomie. In Afrikaanse landen is dit echter anders. Hier kampt de bevolking vaak met veel werkloosheid, ook onder de jeugd, waardoor jonge mensen die net zijn afgestudeerd niet-traditionele manieren zoeken om geld te verdienen. Freelancen is dan een goede uitkomst.

Zo zijn platformen in Afrika die mensen kleine opdrachten aanbieden voor geld flink gegroeid in de afgelopen tien jaar. Een bekend voorbeeld hiervan is Uber, maar er zijn ook andere boodschappen bezorg- en taxiplatformen actief. Daarnaast werken veel Afrikaanse freelancers voor cliënten van over de hele wereld, waarbij ze taken uitvoeren vanuit huis. Slechts zeven procent van de freelancers werkt dan ook voor bedrijven in hetzelfde continent, oftewel ze werken juist online voor buitenlandse bedrijven. Denk hierbij aan webdesign, content schrijven en marketing verzorgen.

Overigens zijn er ook lokale initiatieven, zoals Andela, wat een technologieplatform is dat freelancers helpt om een carrière op te bouwen op basis van hun talenten. Daarnaast zijn er start-ups, zoals de African Foresight Group, die consulting- en interim managementdiensten levert, en Pengolnsight, die internationale bedrijven assisteert in het communiceren met lokale experts. In de toekomst heeft de freelancesector in Afrika veel potentie, hoewel er nog wel wat barrières overwonnen moeten worden.

Veel jonge en vrouwelijke ondernemers

Een opvallende beweging in Afrika is die van de vrouwelijke ondernemer. Hier zetten namelijk gemiddeld twee keer zoveel vrouwen hun eigen bedrijf op als in Azië en Latijns-Amerika, wat blijkt uit cijfers van de Verenigde Naties (VN). Overigens is er ook een stijging te zien in het aantal mannelijke ondernemers in Afrika, waardoor hier nu 22 procent van de werkende bevolking een eigen bedrijf opstart.

Bovendien gaat het om een jonge populatie van Afrikaanse ondernemers, die gemiddeld 31 jaar oud zijn en veel potentie zien in hotels, de handel en restaurants. Veel mannen en vrouwen in Afrika beginnen daarnaast een bedrijfje in de bosbouw, agrarische sector, visserij of industriële productie. Van deze startende ondernemers komt twintig procent met een innovatief product of een vernieuwde dienst, en bedrijven van maximaal vijf jaar oud hebben vaak al minstens twintig werknemers in dienst. Zo dragen zelfstandige ondernemers in Afrika een belangrijke economische bijdrage. Niet elke Afrikaanse regio groeit even snel, aangezien Oost-Afrika bijvoorbeeld een aanzienlijk grotere groei heeft doorgemaakt dan West-Afrika.

Buitenlandse zelfstandigen in Afrika

Naast een groei in het aantal binnenlandse ondernemers is er ook een groei waarneembaar in het aantal ondernemers dat van buiten Afrika in dit continent zaken gaat doen. Er zijn bijvoorbeeld veel gezondheidsondernemers die in onder andere Oeganda voorlichting geven aan afgelegen dorpen. Tevens verkopen Nederlandse ondernemers hier visvoer en geven ze de viskwekers tegelijkertijd advies voor verdere groei van hun onderneming. Zodoende kunnen binnenlandse en buitenlandse ondernemers samenwerken, waardoor ook de ontwikkeling in deze ontwikkelingslanden versnelt.

In Afrika zijn Nederlandse ondernemers met name actief in de landbouw, de ICT-sector en het toerisme. Er groeien hier bijvoorbeeld bepaalde exotische producten, zoals jackfruit, waar nog helemaal niet in gehandeld wordt. Als gevolg hiervan kan er veel marge behaald worden op het vullen van dit gat in de arbeidsmarkt in Afrika. Een ander initiatief is de Healthy Entrepreneurs, die anticonceptiemiddelen, maandverband en medicijnen naar dorpsbewoners brengen en via iPads seksuele voorlichting geven aan lokale jongeren. De onderneming krijgt steun van het ministerie van Buitenlandse Zaken en Amref en draagt bij aan de ontwikkeling van de lokale gezondheidszorg.

Uitdagingen van zakendoen in ontwikkelingslanden

Er zijn dus veel kansen voor Nederlandse ondernemers in ontwikkelingslanden. Echter, deze gaan wel gepaard met een aantal uitdagingen, zoals de volgende uitdagingen:

  • Zakelijke afspraken maken: Door de grote cultuurverschillen tussen Afrika en Europa kan het lastiger zijn om duidelijke afspraken te maken. Afspraken worden wel nageleefd en veel Afrikaanse ondernemers kunnen uitstekend Engels spreken, maar tijd heeft een andere invulling dan in Nederland en geduld is heel belangrijk.
  • Werken met overheden: Afrikaanse overheden kunnen onbetrouwbaar zijn, onder andere veroorzaakt door het kolonialisme van vroeger. Er zijn vaak geen rechtbanken en gevangenissen en corruptie is een hardnekkig overblijfsel.
  • Cultuurverschillen: Buiten een andere invulling van tijd zijn er nog meer cultuurverschillen, die kunnen leiden tot misverstanden. Trots en respect zijn belangrijke waarden voor Afrikaanse ondernemers en Westerse ondernemers kunnen zich vergissen in de kennis en ervaring van hun zakenpartners.
  • Infrastructuur: De infrastructuur in ontwikkelingslanden is vaak onderontwikkeld, waardoor transport en vervoer een stuk langer duren en productiemethoden in de problemen kunnen komen. Ook kan het internet op sommige plekken minder goed werken.
  • Structuur en organisatie: Een duidelijke structuur heeft veel minder prioriteit in Afrika dan in Nederland, waardoor bepaalde zaken langer kunnen duren en er inefficiënties kunnen optreden. Toch is het belangrijk dat buitenlandse ondernemers hier voorzichtig mee omgaan, omdat het al snel als bemoeienis en disrespectvol kan worden gezien om een mening te geven over de vormgeving van een onderneming.
  • Armoede: Ten slotte heerst er nog altijd veel armoede in Afrika, terwijl het qua grondstoffen wel de belangrijkste levensader is van de wereld. Afrikaanse ondernemers hoeven niet geleerd te worden hoe ze moeten ondernemen, maar ze kunnen wel hulp gebruiken bij het optimaal inzetten van al deze waardevolle grondstoffen om te blijven ontwikkelen.

Om in ontwikkelingslanden zoals Afrika optimaal zaken te doen, is het belangrijk om de landen en ondernemers hier als zakenpartners te zien en behandelen. Het heeft bovendien tijd nodig om zakenrelaties op te bouwen en men moet rekening houden met cultuurverschillen. Zo biedt een samenwerking zowel economische als ontwikkelingskansen, waar beide partijen baat bij hebben.

Stuur je cv op of doe een aanvraag bij ons bij Bureau Ad Interim en wij maken de ideale match tussen opdrachtnemer en opdrachtgever.