Steeds meer jongeren kiezen niet voor het klassieke bijbaantje bij een restaurant om de hoek of de dichtstbijzijnde supermarkt, maar beginnen hun eigen onderneming als interim, freelance of zzp professional.
Steeds meer jongeren kiezen niet voor het klassieke bijbaantje bij een restaurant om de hoek of de dichtstbijzijnde supermarkt, maar beginnen hun eigen onderneming als interim, freelance of zzp professional. Ze starten bijvoorbeeld een eigen webshop of laten zich een aantal dagen per maand inhuren als kok of bezorger. Het ondernemerschap wordt er tegenwoordig met de paplepel ingegoten en ook jongeren raken gewend aan de flexibiliteit en afwisseling die het biedt. Echter, wat zijn de risico's voor jonge zelfstandigen?
Het zelfstandig ondernemerschap is populair, ook onder jongere generaties. Zo nam het aantal zelfstandigen tussen de 15 en 25 jaar in 2022 met 41 procent toe ten opzichte van een jaar eerder. Landelijk gezien is het aantal zelfstandige ondernemers onder de 30 jaar tussen 2019 en 2022 gestegen van 211.000 naar 306.000. Met name scholieren en studenten zijn de afgelopen jaren een bijbaan als zelfstandige begonnen, bijvoorbeeld in de horeca en in winkels. Hierbij maken ze veel gebruik van platformbedrijven, aangezien er een stijging van 30 procent was in het aantal jongeren dat voor zo'n platformbedrijf als zelfstandige werkt.
De groei is begonnen aan het einde van het corona tijdperk, waarbij jongeren op flexibele basis voor meerdere werkgevers aan de slag gingen. De platformconstructie trekt allerlei jongeren aan, zoals studenten en vakantiewerkers, die in hun vrije uren zo makkelijk geld bij kunnen verdienen. Echter, het betekent ook dat ze niet doorbetaald krijgen bij ziekte, geen pensioen opbouwen en geen vakantiedagen opbouwen. Toch blijkt dit iets waar jongeren zich nog maar weinig zorgen over maken.
De toename in het zelfstandig ondernemerschap onder jongeren is aan een aantal oorzaken te koppelen, waaronder het feit dat het actief op scholen wordt gestimuleerd. Er zijn onder andere opleidingen waar studenten zelf een onderneming op moeten zetten en ook op de middelbare school wordt hier vaak al les over gegeven. Daarnaast zien veel jongeren in hun omgeving hoe makkelijk het is om als zelfstandige aan de slag te gaan en wat de voordelen ervan zijn, bijvoorbeeld bij hun familie, maar ook bij leeftijdsgenoten. Zeker via platforms zoals Deliveroo, Temper, Thuisbezorgd en Uber wordt het zelfstandig ondernemerschap flink gepromoot, wat de stap voor veel jongeren verkleint om met de trend mee te gaan.
Een belangrijk motief om een zelfstandige professional worden op jonge leeftijd is dat het makkelijk bijverdienen is. Het gemiddelde uurtarief ligt immers op 17 euro, wat ver boven het minimumloon is dat jongeren bij een baan in loondienst zouden verdienen. Bij YoungOnes, een groeiend platformbedrijf, heeft dit al voor een stijging gezorgd van 22.000 tot 68.000 freelancers tussen de 18 en 25 jaar in slechts twee jaar tijd.
Daarnaast is een belangrijke reden de afwisseling en flexibiliteit die het zelfstandig ondernemerschap biedt. Deze trend zet zich voort op latere leeftijd door het werk als zelfstandige en in loondienst te combineren, bijvoorbeeld via parttime ondernemen. Door als zelfstandige te werken, doen jongeren kennis en ervaring op bij verschillende organisaties en in diverse branches. Dit komt direct van pas voor het opbouwen van een sterk netwerk. Zo kunnen jonge interimmers, freelancers en zzp'ers in het ene weekend bij een groot evenement in de horeca helpen, en in het andere zijn ze juist bezorger.
De flexibele arbeidsmarkt biedt dus veel kansen voor jongeren en bedrijven om een duurzame inzetbaarheid te stimuleren en tekorten op een slimme manier aan te pakken. Echter, er zitten ook risico's aan de groeiende populariteit van het ondernemerschap onder jongeren. Het kan namelijk schijnzelfstandigheid in de hand spelen, omdat jongeren via platformen niet hun eigen uurtarief betalen en eisen bepalen, maar wel zelf belasting moeten betalen en bij ziekte niet worden doorbetaald.
Als de economie instort zijn jonge zelfstandigen ook niet verzekerd en krijgen ze geen WW-uitkering of vakantiegeld. Bovendien wordt het zo steeds normaler dat risico's bij de werknemer komen te liggen, wat het sociale stelsel juist ondermijnt. Op deze manier krijgen grote bedrijven de kans om cao's te ontduiken en kan de overheid veel belastingen en premie-inkomsten mislopen. Om jongeren meer bewust te maken van de risico's van het zelfstandig ondernemerschap zijn er nu al initiatieven om in telefoongesprekken de details door te nemen voor jongeren bij een platformbedrijf aan de slag gaan. Bovendien zorgen sommige van dit soort bedrijven er ook voor dat de freelancers gratis verzekerd zijn om hun iets meer in bescherming te nemen.
Schijnzelfstandigheid wordt door de jongere generatie niet echt als een probleem gezien, vooral omdat ze vaak nog een groot financieel vangnet hebben, zoals hun ouders of andere familieleden. Toch is het belangrijk om dit probleem ook bij deze doelgroep aan te pakken, juist omdat de risico's van het zelfstandig ondernemerschap niet altijd even goed doordringen. Hier speelt het kabinet op in met de nieuwe criteria voor de inhuur van zelfstandigen. Zo wordt er meer controle op de arbeidsmarkt gecreëerd en worden (jonge) zelfstandigen meer in bescherming genomen.
Zelfstandig ondernemers hebben nou eenmaal geen zekerheid en bedrijven kunnen makkelijk een samenwerking opzeggen. Tevens is er het risico dat een opdrachtgever besluit niet uit te betalen, wat ook wel het debiteurenrisico genoemd wordt. Veel jongeren vergeten overigens dat ze zelf belastingaangifte over hun inkomsten moeten doen, waardoor het hogere uurloon misleidend werkt. Ondanks deze risico's wagen veel jongeren de stap en dit is iets wat op een veilige manier gestimuleerd moet blijven worden. Zo kunnen duurzaam inzetbare werkenden op de arbeidsmarkt geïntroduceerd worden en wordt de ondernemende geest al op vroege leeftijd gestimuleerd, met innovatieve en creatieve uitspattingen als gevolg.
Bij Bureau Ad Interim helpen we zelfstandigen van jong en oud en opdrachtgevers aan de ideale match. Stuur je cv naar ons op als interimmer, freelancer of zzp'er en wij zoeken de geschikte openstaande functie voor jou. Of meld je juist aan als opdrachtgever en wij zorgen ervoor dat de ideale zelfstandige aan jouw bedrijf wordt gekoppeld.
