Via het Europese emissiehandelssysteem (ETS) betaalt de Europese industrie een CO₂-heffing om bij te dragen aan verduurzaming.
Via het Europese emissiehandelssysteem (ETS) betaalt de Europese industrie een CO₂-heffing om bij te dragen aan verduurzaming. Hierdoor zijn producten uit Europa duurder, maar ook schoner en minder belastend voor het milieu dan goederen uit bijvoorbeeld China of de Verenigde Staten (VS). Om dit prijsverschil te neutraliseren, zal per 1 januari 2026 het Carbon Border Adjustment Mechanisme (CBAM) in werking treden. Dit is een importheffing op goederen van buiten de Europese Unie (EU) die binnen bepaalde productgroepen vallen. Wat houdt deze regel precies in en wanneer heb je er als zelfstandig ondernemer mee te maken?
Het CBAM is een regel van de EU om de vrijgekomen CO₂-uitstoot bij de productie van bepaalde materialen buiten de EU te corrigeren aan de grens. Dit moet voorkomen dat er zogezegd "koolstoflekkage" plaatsvindt, wat betekent dat de productie van goederen binnen de EU verplaatst wordt naar landen waar ondernemingen niet voor hun CO₂-uitstoot hoeven te betalen. Veel Europese bedrijven moeten al aan strenge regels voldoen om hun CO₂-uitstoot te verlagen of corrigeren. Door het CBAM wordt een gelijker speelveld gecreëerd tussen bedrijven buiten en binnen de EU.
Vanaf eind 2023 tot en met eind 2025 is er sprake van een overgangsperiode voor het CBAM. Tijdens deze periode moeten importeurs of vertegenwoordigers hiervan ieder kwartaal een rapport inleveren over de hoogte van de CO₂-uitstoot bij de productie van bepaalde geïmporteerde goederen. Deze periode is ontworpen om men te laten wennen aan de nieuwe regels. Vanaf 2026 moeten importeurs of hun vertegenwoordigers een toelating voor CBAM-goederen aanvragen en een prijs betalen voor de uitgestoten CO₂ tijdens de productie van deze goederen.
Het CBAM is van toepassing op specifieke productgroepen, namelijk:
Verder is het CBAM ook van toepassing op een aantal halffabricaten, die op basis van de productcode of GN-code toegevoegd zijn. De regels gelden wanneer de opgenomen goederen in het douanegebied van de EU ingevoerd worden. Goederen met een code die niet onder het CBAM valt en dus niet op de lijst staan, zijn uitgezonderd van de regels. Dit geldt bijvoorbeeld voor goederen die helemaal binnen de EU geproduceerd zijn, of in landen waarmee specifieke handelsverdragen gesloten zijn. Bovendien is het CBAM niet geldig op goederen met een intrinsieke waarde van 150 euro of lager.
Wanneer je goederen importeert die op de CBAM-lijst staan van buiten de EU moet je dus CBAM-aangifte doen, met daarin wat de CO₂-uitstoot van de goederen is. In dit geval, of wanneer je een vertegenwoordiger gebruikt, ben je zelf de CBAM-aangever, dus ook als je interim, freelance of zzp professional bent en hieraan voldoet. Dit leidt tot bepaalde administratieve en financiële verplichtingen.
In feite is de CBAM al vanaf oktober 2023 in werking getreden, waarbij de volgende administratieve verplichtingen gelden:
Er zitten daarnaast ook financiële verplichtingen aan het zijn van een CBAM-importeur, bijvoorbeeld als interim, freelance of zzp professional. Je moet bijvoorbeeld bepaalde CBAM-certificaten verplicht aanschaffen. Verder moet een CBAM-importeur importformaliteiten verzorgen, zoals emissiegegevens verzamelen, wat ook kosten met zich meebrengt. Ten slotte moet de importeur op periodieke wijze informatie verstrekken aan de Nederlandse Emissieautoriteit.
Wat moet er precies in een CBAM-rapport staan? Ook hier zitten regels aan vast en als importeur moet je bijvoorbeeld aangeven wie die CBAM-aangever is en wat zijn of haar rol is bij de invoer van CBAM-goederen. Verder moet in het rapport staan welke goederen ingevoerd worden en welke douaneprocedures hierbij van toepassing zijn. Informatie over de afkomst van de goederen en het productieproces moet tevens beschreven worden.
Vaak moet je als CBAM-importeur informatie opvragen bij de producent van de goederen, zoals over de CO₂-uitstoot, specifieke producteigenschappen en de koolstofprijs in het land van productie. De Europese Commissie heeft een document vrijgegeven om importeurs te helpen met het opvragen van deze informatie.
Als importeur of vertegenwoordiger moet je elk kwartaal een CBAM-rapport indienen over de hoogte van de CO₂-uitstoot bij de productie van geïmporteerde goederen. Dit rapport gaat over de goederen die in dat kwartaal geïmporteerd zijn. Als je in een kwartaal geen CBAM-goederen hebt geïmporteerd of goederen met een waarde van 150 euro of lager, hoef je ook geen rapport in te dienen. Je kunt deze rapporten via het CBAM-register indienen van de Europese Commissie.
Het CBAM zal naar verwachting grote gevolgen hebben voor ondernemers in sectoren waarin veel handel gedreven wordt met de aangegeven goederen. Immers zullen er certificaten aangeschaft moeten worden, die leiden tot een hogere kostprijs van geïmporteerde goederen. Zo zal de invoerprijs van CBAM-goederen waarschijnlijk met bijna 19 procent toenemen. Dit leidt ook tot hogere prijzen voor consumenten.
Daarnaast zal het CBAM zorgen voor verschuivingen in productie- en handelspatronen. Producenten zullen wellicht naar alternatieven zoeken die niet vallen onder het CBAM, of geen halffabricaten meer invoeren, maar alleen eindproducten die niet onder de regels vallen. Om dit soort ontwijkingsmanoeuvres tegen te gaan, zal de EU de lijst met CBAM-producten waarschijnlijk nog verder uitbreiden.
Ben jij een opdrachtgever of een interim, freelance of zzp professional en op zoek naar de ideale match? Meld je aan bij Bureau ad interim en wij helpen je verder.
