In de huidige economie zijn online platforms, zoals Thuisbezorgd en Uber, niet meer weg te denken. Zodoende is er sprake van een platformeconomie in Nederland, waardoor vraag en aanbod via een digitale markt met elkaar verbonden zijn.
In de huidige economie zijn online platforms, zoals Thuisbezorgd en Uber, niet meer weg te denken. Zodoende is er sprake van een platformeconomie in Nederland, waardoor vraag en aanbod via een digitale markt met elkaar verbonden zijn. Dit creëert onder andere veel werkgelegenheid voor zelfstandigen, zoals interim, freelance en zzp professionals, die zo op opdrachtbasis werken. Hoe zit de platformeconomie precies in elkaar, wat zijn de kansen en risico's en hoe ontwikkelt het zich in de toekomst?
Online platforms zijn commerciële platforms die vraag en aanbod via digitale wegen bij elkaar brengen. Hierdoor kunnen zelfstandigen snel en makkelijk aan het werk komen en het creëert tegelijkertijd meer keuze en gemak voor consumenten. De platformeconomie is nog vrij jong en nog een klein deel van alle werkenden in Nederland is hierin werkzaam. De zichtbare vormen van online platforms zijn maaltijdbezorgingen en taxiritten, maar er wordt nog veel meer werk verricht via platforms in onder andere de logistiek, horeca, zorg en schoonmaak.
Met de platformisering van de arbeidsmarkt gaan allerlei ontwikkelingen gepaard. Technologie speelt bijvoorbeeld een grote rol bij het creëren en uitvoeren van opdrachten, en arbeidsverhoudingen zijn veel flexibeler geworden. Zo biedt deze nieuwe vorm van werken kansen voor werkenden en opdrachtgevers, maar tegelijkertijd zitten er risico's aan vast.
De toename van platformwerk verandert veel op het gebied van inkomen, werkzekerheid en de betekenis van werken. Met de groei van de platformeconomie en platformisering kan de arbeidsmarkt inclusiever worden, wat een belangrijke kans is van deze manier van werken. Daarnaast wordt ondernemerschap op deze manier aangemoedigd, omdat zelfstandigen makkelijker opdrachten kunnen vinden, wat gepaard gaat met een hoge mate van flexibiliteit.
Platformwerk biedt tevens kansen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, omdat het een laagdrempelige manier van werken is. Zo hebben werkenden, die vaardigheden en expertise hebben waar veel vraag naar is, beter toegang tot potentiële opdrachtgevers en klanten, waardoor ze ook meer kunnen verdienen.
Aan de andere kant zijn er ook risico's verbonden aan de toename van de platformisering. Platformwerk gaat namelijk om korte klussen, wat leidt tot veel onzekerheid en onvoorspelbaarheid. Tegelijkertijd is er vaak veel concurrentie tussen verschillende aanbieders, waardoor inkomens onder druk komen te staan en mensen diensten aanbieden tegen lage tarieven. Dit zorgt met name voor veel stress en een hoge werkdruk voor mensen die afhankelijk zijn van platformwerk en het als hoofdinkomen hebben.
Daarnaast lopen de sociale verschillen in de kwaliteit van platformwerk gedeeltelijk parallel met de huidige verschillen. Groepen aan de onderkant van de arbeidsmarkt blijven namelijk een kwetsbare positie behouden. Opleidingsniveaus en andere indicaties kunnen nog steeds een grote rol spelen en knelpunten veroorzaken voor mensen die geen ander inkomen hebben dan via platforms. Toch wordt er ook veel waarde gehecht aan vaardigheden, waarmee mensen een hoge beoordeling kunnen krijgen en verschillen verkleind kunnen worden.
De bekendste platformbedrijven zijn Airbnb, Marktplaats, Uber en Werkspot, waar diverse diensten geleverd worden, zoals taxiritten en verhuur van accommodaties. Zo zijn er nog veel meer platformbedrijven actief in Nederland. Onder andere de volgende vijf veelbelovende nieuwe platforms kunnen het verschil maken in de toekomst.
Dit platform richt zich op groene energie geleverd door particulieren en stelt hen in staat om energieoverschotten te verhandelen. Afnemers worden gematcht met particuliere energieleveranciers, waardoor de afnemer van een groene energiebron en lagere kosten profiteert. Tegelijkertijd heeft de leverancier geen last van lage teruglevertarieven van energiemaatschappijen.
Holyswap is een platform dat experimenteert met het ruilen van boeken en kleding om consumptie te verminderen. Zo kan de CO2-uitstoot omlaaggaan en krijgen 500.000 producten de komende vijf jaar een nieuw leven. Zoals het concept van Tinder is het idee dat je kunt swipen voor een "nieuw" boek, kledingstuk of ander item.
In de huidige woningcrisis biedt Hospi Housing een efficiënt alternatief, waardoor mensen met een ruimte over wat kunnen bijverdienen en studenten een plek hebben om te verblijven tijdens hun studie. Daarnaast stimuleert het platform het sociale contact tussen studenten en hospita's.
Een ander veelbelovend platform is Quicargo, dat zich richt op duurzaam transport door overcapaciteit te benutten. Bijna de helft van de vrachtwagens in Europa rijdt nu leeg of half leeg rond, wat leidt tot een hoge overcapaciteit en veel onnodige CO2-uitstoot. Dit pakt Quicargo aan door bedrijven de mogelijkheid te bieden pakketten te verzenden binnen de overcapaciteit, wat het klimaat ontlast en tijds- en kostenbesparingen biedt voor gebruikers.
Via Rechtstreex is het mogelijk om groente en fruit rechtstreeks van de boer te kopen. Het platform is vooral actief rondom Rotterdam, en zorgt ervoor dat een duurzame productie gestimuleerd wordt en de afstand tussen boeren en consumenten wordt verkleind.
Er zijn dus veel online platforms en initiatieven die voor kansen kunnen zorgen op het gebied van inclusiviteit, efficiëntie en klimaatontlasting. Daartegenover staan risico's, zoals een hoge werkdruk tegen lage tarieven en inkomsten, en onzekerheden over de kwaliteit van platformwerk. Hoe zal de platformeconomie zich in de toekomst verder ontwikkelen? Allereerst zijn er veel ontwikkelingen rondom schijnzelfstandigheid, wat de overheid de komende jaren wil aanpakken door middel van een nieuwe wet. Sommige platforms zullen hierdoor in de problemen komen, omdat mensen dan hetzelfde werk doen als in loondienst, waardoor het als schijnzelfstandigheid gezien kan worden. Bovendien zal er specifieke wetgeving ingericht worden naar aanleiding van rechtszaken over platforms.
Zodoende zijn de "cowboyjaren" van platforms, waarin alles kon, over, en dienen platforms te opereren volgens bepaalde standaarden. De nadruk ligt hierbij met name op de juridische status van werkenden via platforms en de impact van technologie op werkenden. Hoewel er nog geen definitieve afspraken zijn, zijn er wel Europese regels onderweg waarmee platforms onder bepaalde omstandigheden als werkgever gezien worden. Desalniettemin blijven platforms onderdeel van onze economie en zullen ze sectoren en regio's versterken door investeringen in infrastructuur, bakstenen en personeel. Daarmee creëren ze veel werkgelegenheid en maken ze de economie weerbaarder voor crises.
Op zoek naar een opdracht of een interim, freelance of zzp professional voor een openstaande opdracht? Meld je aan bij Bureau Ad Interim en wij maken de ideale match.
