Je overweegt om de sprong te wagen en freelance aan de slag te gaan? Wij vertellen je in dit artikel alles over freelancen. Als opdrachtgever op zoek naar een zzp'er voor een betaalde opdracht? Wij vertellen je waar je op moet letten voor een goede samenwerking en het beste resultaat.
Het begrip freelance is door Walter Scott geïntroduceerd in zijn inmiddels legendarische roman Ivanhoe. Het verhaal speelt zich af in de middeleeuwen en vertelt over een huursoldaat die zijn speer (lance) ter beschikking stelde aan wie voor zijn diensten betaalde. Het begrip 'free' verwijst naar het feit dat deze huursoldaat niet trouw was aan een landheer (Wikipedia).
Het begrip freelance verwijst tegenwoordig naar een zelfstandig ondernemer met een eenmanszaak (zzp'er).
Freelance en zzp (zelfstandige zonder personeel) zijn eigenlijk twee begrippen met exact dezelfde betekenis. Het begrip 'ad interim' komt uit het Latijn en verwijst naar het tijdelijk uitvoeren of waarnemen van een functie. Het gaat in het geval van interim klussen dan ook vaak om opdrachten ter vervanging van een afwezig personeelslid (bijvoorbeeld vanwege zwangerschapsverlof) of een opdracht die in een vast aantal uur uitgevoerd kan worden en minimaal een aantal maanden duurt.
Je wilt meer weten over freelancen? Wij vertellen je hier in dit artikel alles over!
Het klinkt allemaal zo simpel: even een inschrijving regelen via de Kamer van Koophandel (KvK) en aan de slag. Natuurlijk is het regelen van een inschrijving als onderneming (eenmanszaak) zo gedaan. Dat betekent natuurlijk nog niet dat het ondernemen zelf zo eenvoudig is. Neem rustig de tijd om de beslissing te nemen. Bespreek de voor- en nadelen van freelance ondernemen (indien van toepassing) ook zeker met je partner. Je zult snel genoeg merken dat de beslissing om freelance aan de slag te gaan invloed heeft op allerhande zaken. Zeker op het gebied van financiën heeft deze keuze een grote impact.
Freelancen heeft zeker een aantal voordelen, maar soms worden deze voordelen wel erg rooskleurig voorgesteld. Of wordt alleen gekeken naar freelancers die hun vrijheid hebben verdiend met jaren hard werken. Wij zetten de belangrijkste voordelen van het freelancen hier even voor je op een rijtje.
Ondernemers noemen de vrijheid van het ondernemen vaak als belangrijkste reden om een eigen onderneming op te richten. Je hebt als zzp'er natuurlijk meer vrijheid dan de gemiddelde collega in loondienst, maar het is zeker niet zo dat deze vrijheid onbeperkt is. En die vrijheid zal je eerst zelf moeten verdienen. Het is dus goed om jezelf eerst af te vragen wat vrijheid voor jou betekent en wat voor jou belangrijk is.
Zoek je vrijheid als het gaat om het werk dat je doet? Of de bedrijven voor wie je werkt? Zou je graag een betere balans willen tussen privé en werk?
Als je op zoek bent naar vrijheid als het gaat om het werk dat je iedere dag doet, besef dan dat ondernemen ook een hoop extra werk betekent: je zult de administratie moeten doen, de website up-to-date moeten houden en de acquisitie moeten doen. Natuurlijk zijn dit allemaal zaken die je kunt uitbesteden, maar dat heeft wel een impact op de kosten die je als onderneming maakt. Je zult er dus rekening mee moeten houden dat het even kan duren voordat je de luxe hebt om deze taken uit te besteden.
Je zult merken dat het steeds zaak is om de zakelijke en financiële belangen zorgvuldig af te wegen tegen de vrijheid die voor jou belangrijk is. Juist daarom is het belangrijk om niet halsoverkop naar de Kamer van Koophandel te stappen voor een inschrijving als ondernemer. Zorg dat je een helder en realistisch beeld hebt van het ondernemerschap en wat voor jou belangrijk is. Zeker als vrijheid voor jou belangrijk is.
Vrijheid komt echter ook met een hoop verantwoordelijkheid. Je zult als freelancer dus ook goed om moeten kunnen gaan met zowel de vrijheid als verantwoordelijkheid.
DO
Wees realistisch over de mate van vrijheid die mogelijk is als zzp'er. Je kunt zeker van een hoop vrijheid genieten als zelfstandig ondernemer, maar weet dat veel van deze vrijheid met hard werken verworven zal moeten worden!
DON'T
Laat je niet verleiden door coaches en boeken die beloven dat in slechts enkele uren werk gouden bergen verdiend kunnen worden. Je struikelt tegenwoordig in iedere boekwinkel over allerhande boeken van coaches en ondernemers die beweren in slechts een paar uur een geweldig vermogen te kunnen verdienen. En dat allemaal terwijl ze met hun laptop op de meest exotische bestemmingen vertoeven. Als het te mooi klinkt om waar te zijn...
Natuurlijk zijn geld en financiële vrijheid belangrijk als het gaat om je carrière. Het is echter een misverstand dat ondernemen per definitie zorgt voor een beter 'salaris'. Het komt nog vaak voor dat beginnende zzp'ers zich snel rijk rekenen. Je moet bedenken dat freelancen ook betekent dat jij verantwoordelijk bent voor bijvoorbeeld een AOV (arbeidsongeschiktheidsverzekering), een eventuele zakelijke rechtsbijstandsverzekering, een financiële buffer om slechtere periodes te overbruggen en een arbeidsongeschiktheidsverzekering.
DO
Zet de verschillende financiële aspecten eens rustig op een rijtje. Natuurlijk kun je zelf bepalen voor welke risico's je jezelf wilt verzekeren. En dat maakt een groot verschil als het gaat om het salaris dat jij iedere maand overhoudt en hoe groot jouw eigen financiële buffer moet zijn.
DON'T
Als je de financiële voordelen van het zzp'en wilt onderzoeken, kijk dan niet naar een door de wol geverfde ondernemer in een totaal andere branche. Per branche kunnen de marktconforme tarieven erg sterk verschillen. Je wilt niet starten met een onrealistisch beeld dat in de praktijk een stuk slechter uitpakt. En wees kritisch als het gaat om de meest ongelooflijke succesverhalen.
Als iets een goede reden is om freelance te gaan werken is het wel de diversiteit en afwisseling in het dagelijkse werk. En niet te vergeten: de verschillende opdrachtgevers waar je voor kunt werken. Je kunt specifieke vakkennis in verschillende branches toepassen om zo te ontdekken wat het beste bij jou past, maar natuurlijk is het helemaal niet nodig om je uiteindelijk in een bepaalde branche te gaan specialiseren. Veel ondernemers vinden het zowel leuk als leerzaam om in verschillende branches en voor verschillende opdrachtgevers aan het werk te zijn.
Je zult merken dat geen twee opdrachtgevers hetzelfde zijn. Zelfs niet als deze in dezelfde branche aanwezig zijn.
Afhankelijk van de mate waarin je als ondernemer kiest voor een specifieke specialisatie, zal ook geen werkdag hetzelfde zijn. Zeker niet als je bijvoorbeeld hebt gekozen voor een breed vakgebied, zoals bijvoorbeeld marketing of communicatie.
Natuurlijk kent freelancen ook een aantal nadelen. Eigenlijk hebben we de belangrijkste nadelen al kort aan bod aan laten komen. Je zult rekening moeten houden met verschillende extra taken en werkzaamheden als je besluit om als zelfstandig ondernemer te gaan freelancen. En natuurlijk ben je zelf verantwoordelijk voor het zoeken naar nieuwe opdrachten en opdrachtgevers.
Je hebt de knoop doorgehakt en besloten om te gaan freelancen. Welke zaken moet je regelen? Als je wilt starten met freelancen moet je de volgende zaken regelen:
Laten we nu eens kijken hoe je dit in de praktijk aan kunt pakken.
Je hebt absoluut een inschrijving van de Kamer van Koophandel nodig. Ook voor het aanvragen van een BTW nummer. Je maakt voor het regelen van de inschrijving in de Kamer van Koophandel een afspraak bij de dichtstbijzijnde vestiging. Je hebt voor een inschrijving een handelsnaam, vestigingsadres en een telefoonnummer en e-mailadres nodig.
Een inschrijving in de Kamer van Koophandel is niet gratis. Je betaalt voor het inschrijven van een nieuwe onderneming een eenmalige inschrijfvergoeding. Op dit moment bedraagt de inschrijfvergoeding € 51,30 (maart 2021). Kijk voor de actuele tarieven en voorwaarden op de website van de Kamer van Koophandel.
Ook aan het aanvragen van een uittreksel van de Kamer van Koophandel zijn kosten verbonden. Het uittreksel van de Kamer van Koophandel dient als bewijs dat de onderneming is ingeschreven in het handelsregister. Je hebt een recent uittreksel van de Kamer van Koophandel nodig als je bijvoorbeeld een zakelijke bankrekening gaat openen, een kantoorruimte wilt huren, etc. Je kunt kiezen voor een digitaal gewaarmerkt uittreksel (€ 7,70 - maart 2021) of voor een papier uittreksel (€ 15,40 - maart 2021). Je kunt beide uittreksels gebruiken om aan te tonen dat je bent ingeschreven in het handelsregister.
Naast een inschrijving in de Kamer van Koophandel heb je een BTW nummer nodig. Tegenwoordig wordt dit ook wel het BTW-ID genoemd. Het voordeel van deze nieuwe registratie is dat het persoonlijke BSN-nummer van de zzp'er (eenmanszaak) niet meer te herleiden is op basis van het BTW nummer. Zo is de privacy van zelfstandig ondernemers beter gewaarborgd.
Je ontvangt van de Belastingdienst automatische een BTW identificatienummer na inschrijving bij de Kamer van Koophandel.
Het is misschien niet strikt noodzakelijk om een zakelijke bankrekening te openen, maar het zorgt voor een goede scheiding tussen werk en privé. En nog belangrijker: het maakt het allemaal een stuk overzichtelijker. Je zult hier zeker profijt van hebben als je aan het einde van het jaar de belastingaangifte moet doen en alle relevante stukken en informatie bij elkaar moet zoeken.
Je kunt tegenwoordig zonder technische kennis een professionele website maken. Je website is vaak het eerste dat potentiële opdrachtgevers zullen zien. Zorg dus voor een representatieve website met goed geschreven teksten.
Het laten maken van een website biedt natuurlijk een stuk meer mogelijkheden, maar de prijzen voor het laten maken van een website lopen sterk uiteen.
DO
Zorg dat je goed weet wat je met een eigen website wil bereiken. Hoe kom je aan nieuwe opdrachtgevers? Zoeken deze opdrachtgevers met behulp van Google naar jouw diensten? Hoe belangrijk is de website voor het werven van nieuwe opdrachten? Gebruik je bijvoorbeeld je (zakelijke) netwerk om aan nieuwe opdrachten te komen of maak je gebruik van websites en bureaus die bemiddelen? Pas de investering aan op basis van deze inschattingen en houd de kosten in hand. Kies liever voor een goede basic website om mee te beginnen. Zo houd je geld over om over een aantal maanden nog een paar handige aanpassingen te doen.
DON'T
Ook hier geldt dat grote investeringen grote risico's opleveren. Investeer niet zomaar in de meest dure website die wordt aangeboden, maar onderzoek goed de verschillende opties en mogelijkheden. En vergeet niet om verschillende offertes op te vragen! Ook niet doen: zonder research kiezen voor een content management systeem (CMS). Tenzij je het aanpassen van teksten, afbeeldingen en andere content graag wil uitbesteden. Je kunt met een gebruiksvriendelijk content management systeem snel en eenvoudig dingen op je website aanpassen. En dat kan handig zijn als je bijvoorbeeld tijdelijk een promotie of een speciale aanbieding hebt.
Als freelancer kun je op verschillende manier nieuwe opdrachten krijgen. Je kunt natuurlijk gebruik maken van je zakelijke netwerk en sociale contacten om met potentiële opdrachtgevers in contact te komen, maar online zijn er ook steeds meer zakelijke 'marktplaatsen' en dienstverleners die zich richten op het bemiddelen tussen opdrachtgevers en freelancers. Het kan sterk verschillen welk type opdrachten (freelance/interim) worden aangeboden en in welke branches het bemiddelingsbureau actief is. Ook worden verschillende verdienmodellen toegepast. Je zult in sommige gevallen als zzp'er maandelijks moeten betalen om beschikbare opdrachten in te zien. In andere gevallen wordt een fixed fee afgesproken of wordt een percentage van de omzet door het bemiddelingsbureau in rekening gebracht. Bij Bureau Ad Interim hanteren wij een percentage bovenop jouw eigen uurtarief. Zo transparant mogelijk!
DO
Let goed op met de kosten voor het werven van opdrachten en de omzet die deze opdrachten opleveren. Houd rekening met de kosten die aan de tussenpersoon betaald moeten worden. Let ook op dat alle 'kleine bedragen' van abonnementen voor websites die opdrachten plaatsten niet resulteert in een flinke kostenpost. Check ook altijd de voorwaarden! Ben je verplicht een abonnement voor een bepaalde periode aan te gaan? Of kun je maandelijks opzeggen?
DON'T
Probeer niet ongeduldig te worden als niet alles direct een nieuwe opdracht oplevert. Je zult vaak eerst moeten investeren. En dat geldt natuurlijk ook voor geduld en tijd. Je kunt na een paar maanden altijd even gaan zitten om de zaken rustig te evalueren. Houd de kosten voor eventuele maandelijkse abonnementen onder controle door niet op ieder aanbod in te gaan, maar selectief te kijken naar de bureaus en bemiddelingswebsites die bij jou passen.
Natuurlijk is het belangrijk om voor een sterk netwerk te zorgen. Netwerken levert vaak interessante nieuwe contacten en opdrachten op. Je kunt tegenwoordig in iedere regio verschillende netwerkclubs vinden. Vaak wordt hier een flinke contributie voor gevraagd, zonder een garantie op concreet resultaat. Lid worden van een zogenaamde businessclub kan dus een investering zijn die zich uiteindelijk misschien niet terugbetaalt.
Netwerken kan natuurlijk ook online. Je kunt gebruik maken van social media, zoals bijvoorbeeld LinkedIn, om een sterk netwerk op te bouwen. Het is belangrijk dat je een vorm van netwerken kiest die bij jou past.
Freelancen heeft een flinke impact op je financiën. Niet alleen vanwege het betalen van BTW en de kosten voor de verzekering, maar zeker ook omdat je verplicht bent de administratie bij te houden.
Je krijgt te maken met:
BTW staat voor Belasting Toegevoegde Waarde. Je bent als zelfstandig ondernemer verplicht om BTW in rekening te brengen en af te dragen aan de Belastingdienst. Het Btw-tarief voor dienstverlening is vastgesteld op 21%. Het bedrag dat aan BTW betaald moet worden kan dus al snel flink oplopen. Je mag de betaalde BTW - de BTW die je hebt betaald over inkoop en kosten - aftrekken van de ontvangen BTW. Het verschil tussen de ontvangen en betaalde BTW moet aan de Belastingdienst worden afgedragen. Hiervoor moet je ieder kwartaal Btw-aangifte doen. Op zich is het doen van de Btw-aangifte geen lastige klus. Je moet dan natuurlijk wel zorgen dat je administratie met inkomende en uitgaande facturen op orde is.
DO
Het bedrag dat aan BTW betaald moet worden kan zomaar flink oplopen. Zeker als het gaat om de BTW die over geleverde diensten (21%) in rekening moet worden gebracht. Zet het ontvangen Btw-bedrag apart op een zakelijke spaarrekening, zodat je niet in de problemen komt als de Btw-aangifte gedaan moet worden.
Je kunt als zelfstandig ondernemer verschillende verzekeringen afsluiten. Zeker voor starters is het lastig om te bepalen welke verzekeringen nodig zijn en hoe het nu precies zit met de dekking. Gelukkig zijn er steeds meer verschillende verzekeringen en pakketten specifiek voor kleine ondernemers. Zo sluiten deze verzekering en kosten steeds beter aan op het budget en het risico van zelfstandig ondernemers.
Wij bespreken hier kort de belangrijkste verzekeringen voor zzp'ers:
Je bent met een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) verzekerd van inkomen als je door een ongeval of ziekte niet kunt werken. En een ongeluk zit altijd in dat spreekwoordelijke kleine hoekje!
Helaas is dit niet de meest goedkope verzekering. En zeker ook niet de meest makkelijke! Je kunt tegenwoordig uit een veelvoud aan opties kiezen bij het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering: hoe hoog het bedrag is dat wordt uitgekeerd in geval van ziekte of arbeidsongeschiktheid, hoe lang de wachttijd is en hoe lang de uitkering van de verzekering loopt.
Je kunt vaak een goedkopere arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten als je kiest voor een langere wachttijd. Een langere wachttijd betekent dat je na ziekte of arbeidsongeschiktheid eerst een bepaalde periode moet wachten voordat de verzekering uitkeert. Je zult dus nog steeds moet beschikken over een financiële buffer om in geval van ziekte of arbeidsongeschiktheid niet in de problemen te komen. Je kunt met allerhande online rekentools snel en eenvoudig zien welke financiële buffers nodig zijn om dit op te vangen. Probeer verschillende scenario's eens uit te rekenen en bekijk per scenario wat voor jou (en eventueel je partner) goed voelt.
Let ook goed op de voorwaarden die gesteld worden om toegelaten te worden tot de arbeidsongeschiktheidsverzekering!
Je kunt online verschillende verzekeringen bekijken en vergelijken. Let wel op dat het afsluiten van een verzekering via een intermediair vaak duurder is.
DO
Neem rustig de tijd om naar de verschillende mogelijkheden te kijken. Let goed op de verschillende voorwaarden die worden gehanteerd. Een alternatief voor een AOV kan ook interessant zijn. Zie hiervoor onze andere blog: Broodfonds alternatief van een arbeidsongeschiktheidsverzekering?
DON'T
Het is misschien een cliché, maar ondernemen is risico nemen. Als je ieder risico het liefste bij voorbaat uitsluit, is het misschien niet zo'n goede keus om voortaan als ZZP'er te gaan werken. Of misschien past parttime zzp'en beter bij jou?
Een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering is de meest eenvoudige verzekering. Net zoals een particuliere aansprakelijkheidsverzekering dekt deze verzekering allerhande schades en risico's. Maar zeker niet alles is gedekt en verzekerd! Je zult zien dat een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering bepaalde 'beroepsrisico's' niet dekt.
Hoe hoog de kosten van een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering zijn, is afhankelijk van de branche en sector waarin je actief bent.
Het kan handig zijn om verzekerd te zijn van juridische bijstand. Zeker als een conflict ontstaat met een opdrachtgever die weigert te betalen. Je zult helaas niet de eerste zijn die dit overkomt. Zakelijke rechtsbijstandsverzekeringen worden - net als particuliere rechtsbijstandsverzekeringen - vaak opgebouwd uit verschillende modules. Je kunt zo een verzekering afsluiten die bij jou onderneming past.
Let op dat ook een zakelijke rechtsbijstandsverzekering een wachttijd heeft en dat je deze niet kunt afsluiten voor eventueel lopende conflicten. Zorg dus dat je deze verzekering op tijd afsluit.
Het is vast en zeker de minst populaire taak onder kleine ondernemers: het doen van de administratie en het in orde maken van de boekhouding. Als je niet bekend bent met administratief werk en het werken met een boekhouding kan dit in het begin nogal overweldigend over komen. Gelukkig zijn er online verschillende softwarepakketten verkrijgbaar die zich specifiek richten op kleine ondernemers. Je zult merken dat deze programma's een gebruiksvriendelijke interface hebben en online de nodige trainingen en andere hulpmiddelen aanbieden.
Natuurlijk kun je ook een goede boekhouder zoeken en alle bonnen en facturen doorsturen, maar dan maak je flinke kosten. En nog belangrijker: zelf de administratie doen zorgt dat je grip houdt op je eigen bedrijf en de bijbehorende financiën.
Als je kiest voor een (online) boekhoudprogramma krijg je vaak een handig overzicht met de belangrijkste inzichten. Hoe staat het er voor met de omzet? Hebben alle debiteuren hun rekeningen op tijd betaald? Wat is de prognose voor de bank? Wat is het winstpercentage?
Je kunt via deze programma's vaak ook direct facturen maken en versturen, een te laat betalende debiteur een herinnering sturen en alle benodigde informatie voor de Btw-aangifte in een handig overzicht downloaden.
Let op!
Je hebt ook als zzp'er (eenmanszaak) te maken met de zogenaamde bewaarplicht. Je bent verplicht alle administratie minimaal 7 jaar alle administratie (inkomende en uitgaande facturen, bankafschriften etc.) te bewaren.
DO
Je administratie direct inrichten en iedere week of maand een vast moment inplannen om de administratie te doen. Voor het opmaken van de jaarrekening en doen van de belastingaangifte kun je een boekhouder inhuren.
DON'T
Stel het inrichten en doen van de administratie niet uit. Je kunt zelfs een boete krijgen van de Belastingdienst als de Btw-aangifte (inclusief betaling) niet op tijd is ontvangen.
Op welke zaken moet je als opdrachtgever letten als je hebt besloten een zelfstandig ondernemer of zzp'er in te schakelen? Wij zetten de belangrijkste punten voor je op een rijtje.
Natuurlijk kunnen we niet voor iedere situatie een antwoord geven, maar hieronder volgen een aantal handige overwegingen voor het maken van deze keuze. Op basis van welke overwegingen je deze keuze ook maakt, let altijd goed op de verklaring arbeidsrelatie (VAR). Zeker als het gaat om opdrachten met een langere duur kan het vervelende gevolgen hebben als dit niet goed is geregeld. Je leest hier later in dit artikel meer over.
Je hebt een tijdelijke opdracht en zoekt naar iemand die snel kan schakelen
Het voordeel van kiezen voor freelancen is dat een zzp'er het gewend is om voor verschillende opdrachtgevers in diverse branches te werken. Als het gaat om een tijdelijke opdracht is het handig als iemand snel aan de slag kan en een inwerktraject niet nodig is.
Je bent op zoek naar specifieke expertise
Ook in dit geval is het inhuren van een zelfstandig ondernemer een prima keuze. Je kunt op deze manier snel en flexibel beschikken over specifieke expertise die niet aanwezig is in de organisatie.
Je bent op zoek naar tijdelijke vervanging van een medewerker
Als je op zoek bent naar iemand die een medewerker kan vervangen, bijvoorbeeld door afwezigheid/zwangerschapsverlof, kan het slim zijn om voor meer flexibiliteit te kiezen. Het is immers niet exact te bepalen wanneer de medewerker weer aan de slag kan. Freelancen biedt dan uitkomst. Zorg dan wel voor een verklaring arbeidsrelatie (VAR)! Je wilt niet het risico nemen dat de Belastingdienst dit ziet als 'fictieve loondienst'.
Het meest belangrijke punt dat door opdrachtgevers vaak wordt vergeten is de verklaring arbeidsrelatie (VAR). En dat kan vervelende gevolgen hebben. Stel dat de verklaring arbeidsrelatie niet goed is geregeld en de ingehuurde zzp'er wordt onverhoopt langdurig ziek of de opdracht wordt door de opdrachtgever beëindigd. Op het moment dat deze zaken niet goed geregeld zijn, kan aanspraak gemaakt worden op rechten die normaal gesproken bij loondienst horen. Het is dan ook een hardnekkig misverstand dat het inhuren van een kleine ondernemer in plaats van een medewerker zomaar kan. Je zult echt goed moeten overwegen of dit een opdracht is voor een zzp'er of dat het misschien verstandiger is om voor een dienstverband in loondienst te gaan.
Welke zaken spelen een rol als het gaat om het bepalen van de arbeidsrelatie? Op de website van de Belastingdienst staan een aantal belangrijke richtlijnen. Deze richtlijnen hebben bijvoorbeeld betrekking op de gezagsverhoudingen. Let op dat de Belastingdienst scherp is op de zogenaamde 'fictieve dienstbetrekkingen'.
Tot slot geven we hier graag nog een aantal tips voor een succesvolle samenwerking.
Zet de gemaakte afspraken op papier
Het komt nog vaak voor dat afspraken niet op papier worden gezet. Het idee is vaak dat men zaken moet kunnen doen op basis van vertrouwen. Natuurlijk is daar wat voor te zeggen, maar alles nog even op papier zetten kan misverstanden voorkomen en zorgt dat iedereen alles nog even rustig na kan lezen. Wees dus niet bang om zaken op papier te zetten en telefonische afspraken per mail nog even samen te vatten.
Communiceer duidelijk en eerlijk over de verwachtingen
Niets zo vervelend als onduidelijkheid over de verwachtingen. Je kunt als opdrachtgever een briefingsdocument gebruiken om te zorgen dat alle kaders voor een opdracht goed zijn omschreven. Zo zijn de verwachtingen duidelijk. Als ondernemer is het misschien verleidelijk om 'ja' te zeggen, maar 'nee' is ook een antwoord. En soms is dat voor beide partijen het beste antwoord.
